Bert van Gils is arborloog (boomdeskundige) bij de GreenMax Group, waar TreeBuilders deel van uitmaakt. Tijdens zijn werk, en ook daarbuiten, ziet hij bij of na de aanplant van bomen, zaken die net wat beter kunnen. Die willen we graag met je delen, om inboet, overbodig werk en extra kosten te voorkomen. ‘En vooral is het goed voor de boom zelf.’
Beluchting
– Wanneer er niet gekozen wordt voor een boombunker, maar voor de traditionele aanpak, dan is een goede beluchting belangrijk. Met het gebruik van granulaat in combinatie met bestrating, moeten bomen tussen steentjes en keitjes hun weg vinden en dat is hard werken. Granulaat wordt dikwijls tot 3 à 4 MPA verdicht en bevat minimaal organisch materiaal. Hierdoor kan er bij de wortels een fors zuurstoftekort ontstaan, daar waar de uitwisseling tussen zuurstof en co2 plaats zou moeten vinden. Bomen houden van luchtige grond.
Een goed beluchtingssysteem in een plantgat is dan van belang. Door gebruik van een stevige slagvaste buis met een nylon mantel slibt het systeem niet dicht, terwijl er wel een uitwisseling van gassen plaatsvinden.
– Wanneer bomen op een plein worden geplant, in granulaat, wordt er nogal eens gekozen voor ondergrondse verankering. Deze zijn er in verschillende types. Vaak wordt er gewerkt met een betonmat onderin waar de lussen van de verankering aan bevestigd worden. Hier wordt het granulaat op gestort en de kluit wordt op de betonmat gezet en vastgemaakt middels de grondverankering. Er zijn twee typen verankering: de standaard spanbanden, van nylon, en biologisch afbreekbare spanbanden.
Bij een dunnere boom kun je voor de biologisch afbreekbare kiezen, maar bij bomen vanaf acht meter die wat meer wind vangen, adviseren wij toch de standaard spanbanden te gebruiken. Zorg dan wel voor nazorg door vast te leggen dat de banden na een aantal jaren doorgesneden worden. Dat is niet ingewikkeld en beter voor de boom.
Watergeefsysteem
– Een goed watergeefsysteem is belangrijk. Dat kan ondergronds zijn, maar ook eenvoudig met een gietrand. Kies dan wel voor een goede kwaliteit gietrand. Ik zie online wel alternatieven in de vorm van enkele plankjes of een rand van wilgentenen. Maar de eerste versie gaat niet lang mee, tenzij je tropisch hardhout pakt. Een rand van wilgentenen is leuk voor in een eigen tuin, maar in stedelijk gebied niet echt een optie, want het is erg arbeidsintensief.
Er zijn veel kwaliteiten leverbaar. Een goede gietrand is 3 mm dik en UV-stabiel waardoor het kunststof soepel blijft en niet breekt. Dan blijft het beeld ook netjes. Voor de afmeting is het belangrijk de kluitmaat aan te houden. Het is belangrijk dat het water direct op de kwekerijkluit valt. Dat is het nadeel van bijvoorbeeld een drainageslang. Die ligt vaak net buiten de kluit en er kan niet zo heel veel water in. Daardoor krijgt de boom veel te weinig water, dat ook nog eens net op de verkeerde plaats terechtkomt, buiten bereik van de wortels.
Voorkom stambeschadiging
– Bescherm stammen tegen bijvoorbeeld stamschade van bosmaaiers. Door de bosmaaier kunnen er ringen ontstaan in de bast, waardoor er verstoring in de sapstromen onder de bast ontstaat. Hiervoor wordt stambeschermer TreeProtect toegepast.
– Wanneer een boom zonder kluit, met blote wortel, boompalen nodig heeft, kies dan voor een goede, rubberen boomband. Deze is versterkt met canvas en geeft minder inschuurplekken op de stam. Sowieso vind ik het een beetje raar om hout van twee boompjes te gebruiken om één boompje overeind te houden.
– Tegen wildvraat kun je bomen beschermen. Er bestaat stambescherming tot wel zes meter hoog. Hiermee voorkom je dat schapen of geiten in een parkje de aan de bast vreten.
– Bomen kunnen ook last hebben van zonnebrand. ArboFlex is een soort witte pasta waarmee je de stammen insmeert. In drogere klimaten zie je dat er witte kalk wordt toegepast, maar in ons vochtigere klimaat moet je dat jaarlijks herhalen. Beuken, haagbeuken en lindes en andere soorten komen vaak uit de kwekerij, waar ze in elkaars schaduw stonden. Deze krijgen last van zonnebrand op de stam. Dan ontstaan er vellen en barsten, waardoor er schimmels en infecties kunnen toeslaan.
Het is ook mogelijk de bomen in te zwachtelen met jute of met kokos. Dankzij het open geweven materiaal van de kokos kan de stam nog steeds ventileren. Op de schors van bomen zitten lenticellen, waardoor de stam ademt. ArboFlex ademt ook, jute ademt minder.
Biologische nazorgproducten
– Wanneer bomen in natte omstandigheden zijn geplaatst, waardoor de grond is dichtgeslagen, zet dan regenwormen in om de grond weer los te maken.
– Een eik die verplaatst wordt, is vaak even gestresst. De eikenspint wil dan weleens toeslaan. Om dat te voorkomen kun je eikenspintpasta gebruiken die de eikenspintkever op afstand houdt.
– Er zijn ook producten die maken dat de grond het vocht beter vasthoudt. Dat is gemaakt van polymeren van aardappelzetmeel of van koolstof. Dat wordt ook gebruikt in woestijnen waar sinaasappelbomen staan. De grond houdt het water beter vast en geeft het geleidelijk af. Een ideaal hulpmiddel voor in het plantgat op droge locaties. Hierdoor kan er bespaard worden op de watergift.
Nazorg in het bestek opnemen
Je krijgt maar een keer de kans het echt goed te doen. Daarom pleit ik ervoor dat de juiste aanleg én de nazorg in het bestek wordt opgenomen. Bijvoorbeeld dat wanneer bomen na drie jaar opgeleverd worden aan de opdrachtgever, dat dan even de moeite wordt genomen om de oude boompalen met boomband te verwijderen. Dat de gietrand netjes wordt verwijderd en afgevoerd en dat de banden van de grondverankering worden doorgesneden. Zo blijven er geen restanten van gietranden of verrotte boompalen in de grond en houd je een mooi beeld.
