Als er iets oer-Hollands is, dan is het de gebakken klinker. Een baksteen, gebakken van rivierklei, in verschillende kleuren en formaten. Zelfs de namen, zoals Waalformaat en Rijnformaat klinken Nederlands. In België hebben we ook klei, uit de Schelde. Met deze Scheldeklei bakken wij in het Belgische Oudenaarde, vlakbij de rivier, zoals alle steenfabrieken oorspronkelijk vlakbij rivieren gevestigd waren, straatbakstenen. Stenen bakken doen we al sinds 1864, al bijna 160 jaar.
Deze oer-Belgische klinkers vinden veelvuldig hun weg naar Nederland. Dat komt onder meer door de serie SeptimA. Dit zijn straatbakstenen van 7 centimeter hoog. Deze maken we in verschillende formaten: Waal-, dik- en keiformaat. En natuurlijk in diverse kleuren en uitvoeringen zoals getrommeld en ongetrommeld, bezand en onbezand. Wat de meerwaarde is van deze minder hoge steen? Op het gebied van duurzaamheid, fors.
Sowieso zijn straatbakstenen al duurzaam, omdat ze onverslijtbaar zijn. Als er iets is dat lang meegaat, dan is het een straatbaksteen. Moeten ze er tijdelijk uit vanwege graafwerk en leg je ze er andersom weer in, heb je een hagelnieuwe uitstraling. Straatbakstenen zijn gemaakt van alleen maar natuurlijke materialen. In het nieuw aangelegde Vijverpark in Haarlem heeft de ontwerper de duurzame meerwaarde van de klinkers gezien en toegepast. In de autovrije hoven en parkeerhoven zijn bestaande kleiklinkers hergebruikt, wat de lange levensduur en het circulair karakter van het materiaal benadrukt.*
30% minder vervoersbewegingen
De SeptimA heeft als het gaat om duurzaamheid, het toverwoord van deze tijd, daarop nog een flinke voorsprong. Deze zeven centimeter dikke steen is drie centimeter minder hoog dan onze traditionele straatbakstenen. Dit betekent 30% minder materiaal, 30% meer m2 in de oven en, interessant, 30% minder transportbewegingen. Er gaan immers 30% meer vierkante meters op een vrachtwagen. En ten opzichte van onze Nederlandse collega’s dan? Zij maken WF en DF stenen met een hoogte van 8,5 cm. Scheelt nog steeds zo’n 17,5%!
Allemaal leuk en aardig denk je misschien, maar wat kan zo’n steen aan verkeersdruk aan?
De SeptimA straatbakstenen zijn klinkers van klasse A en kunnen naast, vanzelfsprekend, voetgangers en normaal autoverkeer, ook zwaarder verkeer aan. Als de stenen maar volgens de regels van de kunst verwerkt zijn. Met deze klinker creëer je een bestraat gebied dat 30% minder uitstoot met zich meebrengt. Waarom zou je nog kiezen voor een hogere straatbaksteen? Voor druk doorgaand verkeer misschien? Misschien. Daarvoor hebben we dan altijd nog de serie DecimA – de 10 m hoge stenen.
Wij in België, daar aan de Schelde, bakken onze straatbakstenen nét even iets harder. Daardoor klinken onze klinkers echt. De vochtopname van deze stenen is gemiddeld iets lager en daardoor blijven ze langer mooi! Er wordt weleens gedacht dat dit de stenen gladder maakt, maar dat is gelukkig niet waar.
Investering in langdurige waarde
Kijkend naar het product straatbaksteen, naar hoe lang het meegaat, de onverslijtbaarheid ervan, zouden gemeenten deze materialen moeten zien als een investering en niet als een kostenpost. De materialen blijven tenslotte waarde houden – ook nog na 100 jaar! Je kunt gebakken klinkers tenslotte bijna eindeloos hergebruiken.
Bovendien worden met de winning van de klei natuurgebieden gecreëerd. Gemeenten en landschapsarchitecten zijn het aan hun stand verplicht om te onderzoeken wat de meest duurzame materialen zijn voor hun ontwerpen voor de openbare ruimte. Wie dat doet, kan niet om de SeptimA klinkers van zeven centimeter heen.
Jaap Suurmeijer
jaap.suurmeijer@vandemoortel.be
www.vandemoortel.be